Czym są zaburzenia wydalania u dzieci i młodzieży?
Zaburzenia wydalania są grupą zaburzeń psychicznych, na które cierpi w ciągu życia około 15 % dzieci zarówno chłopców jak i dziewczynek. Przyczyny mogą być bardzo różne: m. in : lęk przed wypróżnianiem, obrzydzenie lub wstyd, niechęć do załatwiania się poza domem, chęć odwrócenia uwagi od problemu rodziców, zaniedbania rodzicielskie, nadmiar stresu, nadmiar bodźców, konflikty w rodzinie.
Po czym poznać, że dziecko ma zaburzenia wydalania ?
Każde dziecko powinno mieć wykształcone funkcje związane z wydalaniem do około 25 miesiąca życia. Kłopoty w domu, przedszkolu, szkole zaczynają się kiedy dziecko mimo odpowiedniego wieku kalendarzowego nie załatwia się do ubikacji, nocnika, nie komunikuje w żadnej sposób swoich potrzeb fizjologicznych, załatwia się w miejsca do tego nie przeznaczone. Dzieci i młodzież z zaburzeniami wydalania mogą komunikować senność, ociężałość, poczucie ucisku w brzuchu, bóle głowy. Zaburzenia wydalania objawiają się często moczeniem się lub zanieczyszczaniem się kałem. Moczenie się wiąże się z mimowolnym bądź zamierzonym, oddawaniem moczu do łóżka lub ubranie a także inne miejsca do tego nie przeznaczone musi występować co najmniej dwa razy w tygodniu przez 3 miesiące. Objawy zanieczyszczania się kałem wyglądają podobnie tylko dotyczącą oddawania stolca w miejsca do tego nie przeznaczone lub całkowitą niemożnością wypróżnienia (zaparcia).
Co zrobić jak dziecko ma zaburzenia wydalania?
Jeśli twoje dziecko przejawia opisane powyżej objawy nie zwlekaj i zgłoś się na diagnozę psychologiczną dziecka do psychologa dziecięcego. Szybka diagnoza zaburzeń wydalania pozwala na dopasowanie odpowiedniej formy interwencji i szybką interwencję psychologiczną oraz zminimalizowanie wtórnych kosztów, które może ponosić dziecko cierpiące na zaburzenia wydalania najczęściej: negatywne komunikaty ze strony innych osób (dorosłych i dzieci), dyskomfort fizyczny i psychiczny, obniżony nastrój. Objawy dzieci z zaburzeniami wydalania często odbierane są przez dorosłych jako celowe, nad którymi dziecko ma stuprocentową kontrolę a tak naprawdę dziecko takie samo jeszcze bardziej cierpi ponieważ nie ma wypracowanych odpowiednich nawyków. Często złe rokowania mają dzieci, których rodzice mają zaburzenia psychiczne. Czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań jest rozbieżny system wychowawczy rodziców. Dlatego, też oprócz zgłoszenia się na diagnozę do psychologa dziecięcego z powodu trudności, które może przejawiać rodzić dziecka z zaburzeniami wydalania staraj się chwalić swoje dziecko (nawet za najmniejsze błahostki-zdjęcie butów po wejściu do domu, zapisanie zadania domowego, podlanie kwiatków itp.) i wzmacniaj jego samoocenę. Nie zwracaj uwagi, że dziecko załatwiło swoje potrzeby w sposób nieodpowiedni, zadbaj o różnorodność pokarmową z dużą ilością błonnika, stosuj masaże, zadbaj aby posiłki odbywały się o stałej porze, załatwiaj się razem z dzieckiem (jeśli jest małe).
Jak leczy się zaburzenia wydalania?
Do podstawowych form leczenia zaburzeń wydalania należy farmakoterapia, psychoedukacja rodziców i nauczycieli, terapia behawioralna, terapia rodzinna oraz trening eeg- biofeedback. Najpierw należy wykluczyć czy przyczyny przejawianych objawów nie są medyczne. Konieczna jest psychoedukacja rodziców i nauczycieli, aby nauczyli się postępować z dzieckiem cierpiącym na omawiane zaburzenie, prawidłowo odróżniali objawy zaburzeń wydalania od standardowego funkcjonowania i potrafili stworzyć optymalną ścieżkę rozwoju. Terapia psychologiczna ma na celu zaopatrzeć dziecko i rodziców w umiejętność wypracowania odpowiednich nawyków, a także w umiejętność radzenia sobie ze stresem. Trening eeg-biofeedback bazuje na monitorowaniu i modyfikowaniu urządzeniem aktywności fal mózgowych. Komórki nerwowe mogą się przekształcać dzięki czemu trening pomaga przy wielu zaburzeniach psychicznych, najczęściej są to: zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia zachowania, tiki, zaburzenia lękowe, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia wydalania czyli te gdzie osłabiona jest ogólna samokontrola osoby.
Czego nie robić jeśli dziecko ma zaburzenia wydalania?
Nie należy zwlekać z diagnozą zaburzeń wydalania ponieważ im dłużej dziecko będzie dostrzegać, że nie radzi sobie ze swoimi funkcjami fizjologicznymi tym większe prawdopodobieństwo, że jego samoocena będzie zaniżona i że wystąpią powikłania np. zaburzenia zachowania, zaburzenia nastroju czy zaburzenie opozycyjno-buntownicze. Nie krytykuj swojego dziecka za przejawiane objawy-osłabi to relację pomiędzy tobą i dzieckiem i będzie negatywnie wpływać na nastrój dziecka co tylko zwiększy poziom pobudzenia. Nie staraj się działać tylko w środowisku domowym nie współpracując ze szkołą lub przedszkolem. Nie zapewniaj dziecku dużej ilości stresu ani bodźców ilości stymulacji, nie twórz chaotycznej rzeczywistości swojemu dziecku.
